Tục lệ thờ tự là nét đẹp văn hoá tâm linh đặc trưng của người Việt Nam. Vào những ngày lễ Tết, mùng Một hay Rằm mỗi gia đình sẽ dâng mâm ngũ quả lên bàn thờ để thể hiện lòng thành kính tới gia tiên và thần linh. Và bây giờ, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách chưng trái cây bàn thờ đẹp mắt và hợp phong thuỷ nhất. Đọc để biết thêm thông tin chi tiết.
Cách chưng trái cây bàn thờ đúng cách
Dâng trái cây cúng tổ tiên, thần linh biểu tượng cho lòng thành kính, hiếu thảo của thế hệ con cháu đến bậc ông cha, hay những người đã khuất. Để có mâm quả chỉnh chu, hay tham khảo phần hướng dẫn cách chưng trái cây bàn thờ dưới đây nhé!
Số lượng trái cây chưng trên bàn thờ
Thông thường, trên bàn thờ sẽ bày 5 loại quả, xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành Kim – Mộc – Thuỷ – Hoả – Thổ biểu tượng cho 5 yếu tố cơ bản tạo nên vũ trụ. Mâm ngũ quả cúng sẽ bao gồm 5 loại quả có màu sắc khác nhau, chẳng hạn như chuối xanh, bưởi vàng, lê trắng, quýt cam, hồng đỏ. Mỗi màu sắc sẽ mang ý nghĩa riêng biệt, biểu tượng cho 5 mong muốn của con người về cuộc sống hiện tại: Phú (giàu có) – Quý (sang trọng) – Thọ (sống lâu) – Khang (khỏe mạnh) – Ninh (bình yên).
Mặc dù vậy, tùy theo vào mỗi vùng miền sẽ có cách sắp xếp trái cây thành mâm ngũ quả riêng dựa theo tập tục địa phương. Lưu ý, không phải loại trái cây nào cũng bày được trên bàn thờ, có những trái cấm kỵ và đem đến điều đen đủi cho gia đình. Vì vậy, gia chủ hãy cân đối lựa chọn mua trái cây có ý nghĩa tốt để đặt lên bàn thờ gia tiên.
3 bát hương sắp xếp trái cây như nào
Nhiều gia đình hiện nay vẫn chưa biết chưng trái cây bàn thờ đúng cách, gây làm mất đi vẻ đẹp linh thiêng của ban thờ. Với những nhà có ba bát hương, có thể sắp xếp trái cây như sau:
- Chọn quả đẹp nhất đặt ở chính giữa, rồi chia đều cho 3 ban không ban nào nhiều hay ít hơn ban nào.
- 3 quả còn lại đặt theo 3 hướng ban khác nhau. Lúc này trên đĩa sẽ để lại một khoảng trống, đây là vị trí chúng ta đặt quả thứ 5. Và như vậy, chúng ta đã hoàn thành mâm ngũ quả đơn giản, đầy đủ và đẹp dâng lên tổ tiên.
- Bước cuối cùng, gia chủ đặt tiền giấy, tiền vàng hoặc tiền thật vào trong đĩa hoa quả để tăng thêm sự ý nghĩa và đẹp mắt hơn.
Trên đây là gợi ý cách sắp xếp trái cây với những gia đình có ba bát hương. Bạn có thể tham khảo và làm theo nhé!
Vị trí chưng trái cây
Vị trí đặt mâm ngũ quả phải đúng mới giúp mang lại ý nghĩa và vẻ đẹp linh thiêng cho không gian tâm linh. Theo tập tục từ thời xưa, bát hương thường được đặt ở giữa, biểu tượng cho trung tâm của bàn thờ, hội tụ tinh tú và hai bên sẽ là đèn dầu hay bình hoa. Vì vậy, mâm ngũ quả dù ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam đều sẽ được đặt ở phía trước. Và phía sau là bát hương, đặt theo hướng người cúng bái nhìn vào bàn thờ.
Mặc dù vậy, cách đặt cũng tùy thuộc vào từng nơi khác nhau với không gian ban thờ riêng biệt. Đối với bàn thờ ở đình hay chùa, bàn thờ được thiết kế rộng rãi, nên người ta thường sắp xếp bát hương phía trước mâm ngũ quả hoặc đặt song song để tiện cho việc thờ cúng.
Với những bàn thờ nhỏ, được treo trên tường bát hương hay mâm ngũ quả đặt trước hay sau đều được. Nếu bát hương ở sau thì mâm ngũ quả sẽ được sắp xếp chếch sang hai bên.
Cách chưng trái cây bàn thờ theo 3 miền
Cách bài trí hoa quả trên bàn thờ hay còn gọi là mâm ngũ quả giữa 3 miền lá khác nhau, phụ thuộc vào phong tập tập quán của địa phương. Sau đây là cách chưng trái cây bàn thờ bàn thờ chính xác, đầy đủ theo các miền khác nhau.
Cách chưng trái cây bàn thờ miền Bắc
Với người miền Bắc, họ thường rất coi trọng đến sự hoà hợp trong ngữ hành, vì vậy mà mâm ngũ quả của họ thường phải đủ cả 5 màu, gồm: Đỏ (Hoả), đen (Thuỷ), xanh (Mộc), trắng (Kim) vàng (Thổ). Căn cứ vào đó, gia chủ có thể chọn lựa những loại hoa quả tương thích để sắp xếp và bài trí làm sao cho vừa mắt. Một vài loại hoa quả thịnh hành được sử dụng trong mâm ngũ quả của người miền Bắc gồm có: Chuối, cam, quýt, táo, lê, xoài…
Cách chưng trái cây bàn thờ miền Trung
Người miền Trung khá đơn giản và không mấy phức tạp trong việc chọn và sắp[ xếp mâm ngũ quả. Thứ họ hướng đến chính là cái tâm bên trong, lòng thành kính, biết ơn đối với những thế hệ cha ông. Họ thường thắp hoa quả theo mùa, mùa nào thức ấy, hoặc nhà trồng được quả gì đều sẽ mang dâng lên tổ tiên. Các loại quả người miền Trung thường lựa để thắp hương gồm có: Thanh long, chuối, dứa, mãng cầu…
Cách chưng trái cây bàn thờ miền Nam
So sánh với người miền Bắc và Trung, người Nam họ có cách chọn trái cây khá độc đáo. Họ quan niệm việc sắp xếp mâm ngũ câu phải đầy đủ các tiêu chí như câu “Cầu – Sung – Dừa – Đủ – Xài”. Ý nghĩa câu này sẽ biểu tượng cho đúng những loại quả tương ứng như quả mãng cầu, quả sung, dừa, đu đủ và quả xoài.
Với người miền Nam, họ có thêm các khái niệm về những trái cây đem đến xui rủi cho việc làm ăn cũng như trong cuộc sống. Ví dụ như:
- Quả chuối: Người Nam họ thường gọi là chúi, ám chỉ việc làm ăn đi xuống, không suôn sẻ và khó vực dậy. Do vậy, họ sẽ không chọn quả này cho sắp xếp mâm ngũ quả.
- Quả cam, quýt: Người Nam họ cũng không dùng quả cam hay quýt cho mâm ngũ quả, bởi nó giống câu quýt làm cam chịu.
- Quả táo: Nếu táo được dùng thịnh hành ở Bắc và Trung, thì ở Nam loại quả này không được lựa chọn cho trang trí mâm ngũ quả. Bởi vì, quả táo hay còn được gọi là quả bom ở miền Nam, biểu tượng cho mọi điều đen đủi trong công việc. Mọi thứ dễ đổ bể và không theo mong muốn.
Một vài chú ý khác cần ghi nhớ
Sau đây là một vài chú ý cực kỳ quan trọng khác giúp bạn sắp xếp đúng trái cây dâng lên bàn thờ tổ tiên.
Nên chưng trái cây bằng gì
Có thể dùng đĩa hoặc mâm để chưng trái cây đặt lên bàn thờ. Xếp hoa quả trên mâm hay đĩa phụ thuộc nhiều vào số lượng trái cây cũng như kích thước ban thờ. Nếu muốn chưng nhiều hoa quả, sắp xếp đẹp mắt để đặt trên bàn thờ lớn, hãy ưu tiên chọn những chiếc mâm. Mặc dù vậy, sản phẩm này không mang lại tính thẩm cao. Thay vào đó, nên chọn mua những chiếc đĩa lớn bằng gốm sứ để đảm đảm chất lượng và nhìn hợp mắt hơn.
Tuyệt đối không sử dụng đĩa lớn hay mâm cho cho việc sắp xếp số số lượng ít trái cây. Như vậy sẽ khiến mâm ngũ quả xấu đi và rất trống trải.
Đặt bát hương trước hay mâm quả trước
Thông thường, mâm ngũ quả sẽ được đặt trước bát hương theo hướng người thắp hương nhìn vào. Đặt trước hay sau không nói lên bất kỳ điều gì, tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm kích cỡ bàn thờ và địa điểm thờ cúng. Ở chùa hay đình, bàn thờ được xây dựng với kích thước lớn, bát hương thường được đặt trước mâm ngũ quả để thuận tiện cho việc cúng vái.
Bài viết trên đây là cụ thể cách chưng trái cây bàn thờ mà bạn nên tham khảo. Mong rằng với thông tin chi tiết trên đây sẽ giúp bạn sắp xếp đúng chuẩn mâm ngũ quả để bày tỏ lòng thành tâm, biết ơn đến tổ tiên, người đã khuất.